Co to jest stres?
Definicji stresu, tak jak i technik jego redukcji istnieje tyle ile jest ludzi na ziemi. Dla każdego stres oznacza co innego. Poniżej prezentuję kilka najpopularniejszych definicji, najczęściej spotykanych w literaturze.
- Stres to sytuacja zagrożenia powodująca wystąpienie reakcji obronnej w postaci przyjęcia postawy do obrony, podjęcia walki lub ucieczki przed zagrożeniem. To tak zwany „syndrom lać czy wiać”. Jeśli coś nam zagraża, nasze ciało nieświadomie i często niezależnie od naszej woli reaguje i przygotowuje się albo do walki albo do ucieczki. (Stres jako reakcja)
- Stres wywołuje każda zmiana w otoczeniu fizycznym i środowisku społecznym człowieka, wymagająca jego reakcji i adaptacji do zmieniających się warunków. Nieważne czy w naszym życiu i otoczeniu zmienia się coś na lepsze czy na gorsze, ważne, że się zmienia, więc musimy poświęcić nieco energii na dostosowanie się do tej zmiany. (Stres jako bodziec)
- Stres to dynamiczna reakcja adaptacyjna. To reakcja biologiczna, u podłoża której stoją mechanizmy fizjologiczne. Wynika ona z różnicy pomiędzy naszymi możliwościami a wymogami sytuacji. Aby przywrócić stan równowagi organizmu jesteśmy zmuszeni do podjęcia zachowań zaradczych. Stres mobilizuje nas, by podjąć działania, które pozwolą na poradzenie sobie z problemem i przywrócą stan równowagi i spokoju. (Stres jako reakcja)
- Stres to określona relacja między osobą a otoczeniem, która oceniana jest przez osobę jako obciążająca lub przekraczająca jej zasoby i zagrażająca jej dobrostanowi. Stres to transakcja, w której otoczenie wpływa na osobę, a osoba wpływa na otoczenie. Ponadto osoba i kontekst sytuacyjny stanowią całość, która nie jest prostą sumą części. Autor koncepcji podkreśla znaczenie wzajemnych oddziaływań w tym układzie, wprowadzając termin transakcja, podkreślając, że transakcja z otoczeniem podlega ocenie poznawczej podmiotu, mającej charakter ciągłego procesu. Z tej perspektywy relacja może być oceniana jako nie mająca znaczenia, sprzyjająco-pozytywna albo stresująca. (Stres jako transakcja/proces)
Najprostsza i często intuicyjna definicja uczestników moich szkoleń jest następująca: „Stres to nieprzyjemne napięcie, uczucie dyskomfortu psychicznego i fizycznego”.
Efektywność naszych codziennych działań w dużej mierze zależy nie tyle od samego występowania, ile od poziomu stresu, któremu jesteśmy poddani. Oznacza to, że w przypadku zbyt niskiego pobudzenia (niskiego poziomu stresu) efektywność naszych działań jest niska i odczuwamy wtedy brak motywacji do działania. Również zbyt wysokie pobudzenie (silny lub długotrwały stres) wpływa niekorzystnie na efekty naszego działania.
Najważniejsze jest, aby uświadomić sobie trzy rzeczy:
- STRES JEST NORMALNĄ REAKCJĄ ZWIAZANĄ Z NASZYM FUNKCJONOWANIEM W ŚWIECIE I ŻYCIU
- STRES MOBILIZUJE NASZ ORGANIZM DO DZIAŁANIA. W POCZĄTKOWEJ FAZIE STRESU FUNKCJONUJEMY LEPIEJ I EFEKTYWNIEJ
- STRESU NIE NALEŻY SIĘ BAĆ ANI ZAPRZECZAĆ JEGO ISTNIENIU. NALEŻY NAUCZYĆ SIĘ Z NIM RADZIĆ