Wypalenie zawodowe.
"Nie możesz się wypalić, jeśli nigdy nie płonąłeś..." (Jeff Schmidt)
Ciągle czujesz się zmęczony? Nic Ci się nie chce a na myśl, że masz wstać rano do pracy dostajesz nudności? Jesteś drażliwy, wszystko Cię irytuje? Masz wrażenie, że wszyscy wokół robią Ci na przekór i utrudniają życie? Stajesz się agresywny w stosunku do innych bez wyraźnego powodu? Krzyczysz i się awanturujesz nawet jeśli wiesz, że nie masz racji? Nie potrafisz poradzić sobie sam ze sobą?
Jeśli na większość pytań odpowiedziałeś „Tak” może to oznaczać, że podlegasz w swoim życiu długotrwałemu stresowi i znajdujesz się w stadium wyczerpania.
Jeżeli nic Cię nie cieszy, popadasz w stagnację i przygnębienie zwłaszcza w pracy, brak Ci motywacji, może to także oznaczać, że się wypalasz. Albo już się wypaliłaś. Nawet tego nie zauważając.
Czym jest syndrom wypalenia zawodowego?
Syndrom wypalenia zawodowego jest definiowany jako:
- stan wyczerpania jednostki spowodowanego nadmiernymi zadaniami stawianymi jej przez fizyczne lub społeczne środowisko pracy
- zespół psychologicznych i społecznych skutków długotrwałego stresu emocjonalnego, przeżywanego w związku z wykonywaną pracą
- stan fizycznego i psychicznego wyczerpania, który powstaje w wyniku działania długotrwałych negatywnych uczuć, rozwijających się w pracy i w obrazie własnym człowieka
Syndrom wypalenia zawodowego pojawia się, kiedy praca przestaje dawać satysfakcję, gdy pracownik przestaje się rozwijać zawodowo, czuje się przepracowany i niezadowolony z wykonywanego zajęcia, które niegdyś sprawiało mu przyjemność. Jest to wynik wypalania się czyli stresu występującego na skutek przepracowania.
Czasami wypalenie zawodowe bywa nazywane syndromem wyczerpania. Charakteryzuje się je jako powoli zaczynający się lub nagle ujawniający się stan wyczerpania cielesnego, duchowego lub uczuciowego występujący w życiu zawodowym, w czasie wolnym od pracy, w kręgu przyjaciół, w związku partnerskim i w rodzinie, często powiązany z awersją, mdłościami i myślami o ucieczce od wszystkich i wszystkiego.
Kogo najczęściej dotyka syndrom wypalenia zawodowego?
Osoby wykonujące zawody związane z przekazywaniem informacji, nauczaniem, czyli nauczyciele, pedagodzy, psychologowie, osoby z kręgu usług społecznych (tzw. „pomagacze”), terapeuci, opiekunowie, trenerzy, osoby pracujące w kontakcie z drugim człowiekiem, przy obsłudze klienta, szeroko rozumiani doradcy, konsultanci, lekarze, pielęgniarki oraz ankieterzy, telemarketerzy czy pracujący w call-center, podlegają w trakcie wykonywania swoich obowiązków znacznemu stresowi, stają się zmęczeni, ich satysfakcja z pracy znacznie spada. Nie mają ochoty i motywacji zadbać o regenerację sił, nie potrafią poradzić sobie w efektywny sposób ze skutkami stresu. Częściej wówczas szukają spokoju z dala od ludzi, izolując się i dystansując od swoich podopiecznych, klientów, uczniów, czy współpracowników. Wskutek tego coraz mniej angażują się w wykonywaną pracę, co niejednokrotnie doprowadza do zakończenia kariery zawodowej i przejścia np. na wcześniejszą emeryturę lub też do przekwalifikowania się i zmiany zawodu na mniej angażujący psychicznie.
Ponadto wypalenie zawodowe nie omija także osób zajmujących się rozliczaniem budżetów, menedżerów prawników, przedstawicieli handlowych, policjantów, personel więzienny, siostry zakonne, księży, stewardessy, bibliotekarzy, , studentów i bezrobotnych.
Można więc domniemywać, że syndrom wypalenia zawodowego może dosięgnąć osoby wykonujące różne zawody i specjalności. To, co łączy wyżej wymienione profesje to intensywny kontakt z drugą osobą w trakcie wykonywania swoich obowiązków, ponoszenie dużej odpowiedzialności za swoją pracę oraz wysokie wymagania otoczenia, co do profesjonalizmu wykonywanych obowiązków, świadczonych usług.
Kolokwialnie można by powiedzieć, że osoby pracujące w zawodach, wśród których najwięcej osób ma objawy wyczerpania „więcej dają, niż otrzymują”, więcej energii wydatkują w swojej pracy i ich równowaga energetyczna zostaje zaburzona. Do tego brak im czasu na wypoczynek i relaks, aby zasoby energetyczne uzupełnić czy odbudować.
Jak sobie poradzić? Jak sobie pomóc? Jak mu przeciwdziałać?
Po pierwsze trzeba CHCIEĆ. Po drugie należy BYĆ GOTOWYM I OTWARTYM NA ZMIANY – zmianę swojego sposobu myślenia, reagowania, zachowania, zmianę trybu życia, a nawet sposobu komunikowania się z innymi czy modelu spędzania wolnego czasu. Po trzecie BYĆ KONSEKWENTNYM I MIEĆ SILNĄ WOLĘ w dążeniu do zmiany na lepsze i poprawieniu jakości swojego życia.
W przeciwdziałaniu wystąpieniu syndromu wypalenia zawodowo pomaga stosowanie „klasycznych” technik redukcji stresu i redukcji stresu długotrwałego. Pomaga także indywidualna i systematyczna praca z terapeutą.