Czy w razie rozwodu mam prawo do udziałów mojego współmałżonka w spółce z o.o.?
Nabywanie przez osoby pozostające w związkach małżeńskich praw udziałowych w spółkach kapitałowych czyli spółce z ograniczoną odpowiedzialnością i spółce akcyjnej bywa kontrowersyjne i rodzi niejednokrotnie sporo problemów praktycznych. Wątpliwości dotyczą głównie takich kwestii jak odpowiedź na pytanie kto jest wówczas wspólnikiem spółki, czy udziały/akcje wchodzą do majątku wspólnego, a jeżeli tak to jakie prawa ma małżonek wspólnika w razie podziału majątku wspólnego. Oczywiście tego typu wątpliwości rodzą się wówczas, gdy małżonek — wspólnik pozostaje w ustroju wspólności majątkowej (nie była zawarta umowa majątkowa małżeńska), zaś udziały zostały nabyte ze środków z majątku wspólnego np. z wynagrodzenia za pracę czy dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej.
Wydaję się, że w orzecznictwie, w takiej sytuacji przesądzono kwestię uczestnictwa w spółce w charakterze wspólnika. Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 03 grudnia 2009 roku, sygn. akt: II CSK 273/09, udziały nabyte przez jednego małżonka ze środków pochodzących z majątku wspólnego, wchodzą w skład tego majątku, a wspólnikiem staje się tylko małżonek będący stroną czynności prawnej prowadzącej do nabycia udziałów.
Analogiczne stanowisko zajął Sąd Najwyższy we wcześniejszych orzeczeniach m.in. — w wyroku z 20 maja 1999 roku, s prawie o sygn. akt: I CKN 1146/97.
Oznacza to, że tylko małżonek będący stroną czynności prawnej prowadzącej do nabycia udziałów, np. umowy sprzedaży udziałów będzie wspólnikiem i tylko jemu będą przysługiwać prawa korporacyjne związane z uczestnictwem w spółce jak np. prawo głosowania na zgromadzeniu wspólników. Nie oznacza to zaś, że małżonek — wspólnika jest pozbawionych praw majątkowych związanych z udziałem w razie ustania wspólności majątkowej i podziału majątku wspólnego. W razie ustalenia przez sąd, że udziały/akcje weszły do majątku wspólnego małżonków podlegają one podziałowi i wycenie tak jak inne składniki majątku wspólnego.